Τρύγος 2014

Οι εικόνες προέρχονται από το ένα μόνον από τα δύο μελισσοκομεία που έχω στα θυμάρια της ανατολικής Αττικής.

Η φωτογράφος (σύζυγος)  δεν τόλμησε να έρθει πιο κοντά

Τα μελίσσια πριν τον τρύγο ήταν τριώροφα.

.... μετά τον τρύγο έμειναν διώροφα.

Μία εικόνα από το εσωτερικό της κυψέλης

Τα πλαίσια με το σφραγισμένο μέλι μαζεύονται για να αφαιρεθεί το μέλι.
Παρακάτω εξηγώ τον τρόπο που ακολουθώ για το ξεμέλιασμα.

Ένα πλαίσιο με μέλι που οι μέλισσες το έχουν σφραγίσει με ένα λεπτό στρώμα κεριού.

Το ίδιο πλαίσιο μετά την αφαίρεση του λεπτού στρώματος  κεριού.
Το κερί σκάφτηκε με την βοήθεια ενός ειδικού μεγάλου πιρουνιού.

Τα ξεσφραγισμένα πλαίσια μπαίνουν σε έναν φυγοκεντρικό μελιτοεξαγωγέα.
Με την φυγόκεντρο δύναμη το μέλι πετιέται από τις κηρήθρες στα τοιχώματα,
και καταλήγει στον πάτο του κάδου.

Το μέλι ρέει από την κάνουλα στο κάτω μέρος του εξαγωγέα.
Τα κίτρινα κομματάκια μέσα στο μέλι είναι κομμάτια κεριού από το ξεσφράγισμα.
Το λευκό δοχείο είναι κατασκευασμένο από ειδικό πλαστικό κατάλληλο για τρόφιμα.

Μετά το μέλι ρίχνεται σε ένα διπλό φίλτρο από ανοξείδωτη σήτα που βρίσκεται
πάνω από το ειδικό ανοξείδωτο βαρέλι.  Η σήτα θα κρατήσει τα κομμάτια κεριού.

Αφού το μέλι περάσει μέσα από την διπλή σήτα (χοντρή - λεπτή),
πάνω στη σήτα θα έχουν μείνει τα κομμάτια κεριού.

Κάτω από τη σήτα το μέλι τρέχει καθαρό πλέον μέσα στο βαρέλι.

Στο επάνω μέρος της εικόνας φαίνεται η λεπτή σήτα μέσα από το μέλι που τρέχει.

Το μέλι θα παραμείνει μείνει μερικές ημέρες μέσα στα ειδικά βαρέλια προκειμένου να ανέβουν στην επιφάνεια τα μικρά κομματάκια κεριού που κατάφεραν να περάσουν από τη λεπτή σήτα. Μετά θα μπει στα ειδικά δοχεία και θα μείνει εκεί σφραγισμένο μέχρι να έρθει η στιγμή να μπει στα γυάλινα βάζα.

Νέα από τα μελίσσια στα ορεινά.

Ο υγρός και δροσερός καιρός ευνόησε πάρα πολύ το θυμάρι, αλλά οι βροχές στα ορεινά  ανάγκασαν την μελιτοφορία των ελάτων να τελειώσει πολύ σύντομα. Ευνόησε όμως την δρυ (βελανιδιά) την καστανιά και όλα τα αγριολούλουδα.  Η φύση που προνοεί για όλα δεν είναι δυνατόν να άφηνε τις μέλισσες νηστικές.

Να μερικές εικόνες που συνάντησα την Κυριακή 6 Ιουλίου ανοίγοντας τα μελίσσια στο βουνό. 

Με το άνοιγμα της κυψέλης έσπασαν οι κηρήθρες που είχαν χτιστεί
κάτω από το καπάκι.

Οι μέλισσες ρουφούν το μέλι από την σπασμένη κηρήθρα
για να το τοποθετήσουν σε άλλες κηρήθρες

Ανοίγοντας τα καπάκια έσπασαν οι φρέσκες μαλακές κηρήθρες που είχαν κτιστεί, και το μέλι άρχισε να τρέχει.  Οι μέλισσες έσπευσαν να περισώσουν το βιός τους, προσπαθώντας να μεταφέρουν το μέλι σε άλλες κηρήθρες. 

Υπολογίζω ότι ο τρύγος στα ορεινά μελίσσια θα γίνει περίπου μετά τις 20 του μηνός. 

Πλησιάζει η ώρα του τρύγου

Η χρονιά μέχρι σήμερα  φαίνεται να είναι από τις λεγόμενες.  Θυμαροχρονιές.  Το δροσερό και υγρό καλοκαίρι προτρέπει το θυμάρι να μείνει περισσότερο χρονικό διάστημα ανθισμένο, και να δώσει μεγαλύτερες ποσότητες νέκταρ. 

Η μυρωδιά του θυμαριού κυριολεκτικά τρελαίνει τις μέλισσες.

 Σε σημερινή επιθεώρηση διαπίστωσα ότι  τα μελίσσια πάνε πολύ καλά. Αυτό που βλέπετε να γυαλίζει στον ήλιο  είναι νέκταρ που έχουν συλλέξει οι μέλισσες από θυμάρι, ευκάλυπτο και διάφορα ανθισμένα αγκάθια του καλοκαιριού.  

Τα κλεισμένα κελιά έχουν πλέον έτοιμο μέλι. Το υπόλοιπο χρειάζεται
να μείνει λίγο χρόνο ακόμα μέσα στην κυψέλη για αφύγρανση.

Η δεξιά κηρήθρα είναι σχεδόν έτοιμη. Η αριστερή ακόμα γεμίζει.
Σε 10-15 ημέρες θα τρυγηθεί.

 Όταν η υγρασία στο νέκταρ πέσει κάτω του 17% τότε το νέκταρ θα έχει γίνει πλέον μέλι, και τότε οι μέλισσες θα σφραγίσουν τα κελιά με κερί. Αυτό  που βλέπετε στις εικόνες να είναι σφραγισμένο, είναι ήδη έτοιμο.  Όταν το  70%  περίπου του μελιού κάθε κηρήθρας θα έχει σφραγιστεί, τότε θα είναι η ώρα του τρύγου.

Για τα μελίσσια που έχω στα ορεινά (έλατα, βελανιδιές, καστανιές κλπ) θα έχω νέα την επομένη εβδομάδα.

Η σμηνουργία των μελισσιών.

Μετά τα κρύα του Μαρτίου, ήρθε η άνοιξη με την πλούσια ανθοφορία που δίνει άφθονο νέκταρ και γύρη,  και οδηγεί σε αλματώδη ανάπτυξη* τους πληθυσμούς των μελισσιών.  Όταν η κυψέλη αυξήσει ασφυκτικά τον πληθυσμό της, τότε δημιουργούνται βασιλικά κελιά από τα οποία θα εκκολαφτούν νέες βασίλισσες.

Η άνοιξη τροφοδοτεί το μελίσσι με άφθονο νέκταρ και γύρη.

Εδώ βλέπουμε την αρχή της δημιουργίας των βασιλικών  κελιών. Προσέξτε πως
τα κελιά είναι στο κάτω μέρος ακόμα ανοικτά.  Από τα ανοίγματα οι μέλισσες
τοποθετούν βασιλικό πολτό για να ταΐσουν τις βασίλισσες.

Τα βασιλικά κελιά σφραγίστηκαν και τα ανοίγματα κλείστηκαν.
Σε λίγες μέρες οι νέες βασίλισσες θα εκκολαφτούν.

 Μόλις τα βασιλικά κελιά σφραγιστούν, η παλιά βασίλισσα θα πάρει ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού των μελισσών,  και θα φύγει για να δημιουργήσει μαζί τους μια νέα κυψέλη. Οι μέλισσες που θα παραμείνουν στην κυψέλη θα περιμένουν τη νέα βασίλισσα για να οργανωθούν πάλι σε κοινωνία.  Αυτή η διαδικασία λέγεται "σμηνουργία"  και είναι ο φυσικός τρόπος πολλαπλασιασμού των μελισσιών.

Το σμήνος που φεύγει από την μητρική κυψέλη θα κάτσει πρόχειρα σε πρώτη φάση κοντά της, περί τα 50 μέτρα.  Από εκεί θα φύγουν ανιχνεύτριες για να βούν την τελική θέση που θα κατασκευάσουν την νέα τους φωλιά και θα κτίσουν κηρήθρα.  Το σμήνος θα φύγει από την πρόχειρη θέση μετά από λίγες ώρες ή και 2 ημέρες. Σε αυτό το διάστημα θα πρέπει να προλάβει ο μελισσοκόμος να το μαζέψει μέσα σε κυψέλη. Διαφορετικά θα το χάσει.

Εδώ το μελίσσι που έφυγε, κάθισε πρόχειρα πάνω σε ένα τοίχο.

Εδώ θα περιμένουν ώς ότου οι ανιχνεύτριες βρουν κατάλληλο μέρος για φωλιά.

Τοποθέτησα στο πάνω μέρος του τοίχου ένα πάτωμα κυψέλης με άδειες κηρήθρες, και κάπνισα το σμήνος ελαφρώς με το καπνηστήρι. Αμέσως οι μέλισσες άρχισαν να ανεβαίνουν προς τα επάνω, μπαίνοντας στην κυψέλη. 

Αμέσως οι μέλισσες άρχισαν να ανεβαίνουν προς τα επάνω, μπαίνοντας στην κυψέλη.

Σε λίγα λεπτά όλο το σμήνος εγκαταστάθηκε μέσα στην νέα κυψέλη.
Το βραδάκι θα τοποθετήσω την κυψέλη στη νέα της θέση.
Μία νέα κυψέλη γεννήθηκε.

Εδώ βλέπουμε ένα βασιλικό κελί από το οποίο έχει εκκολαφτεί μιά βασίλισσα.
Προσέξτε πως έκοψε το στόμιο του κελιού για να βγεί.

Το καπνηστήρι είναι το σπουδαιότερο εργαλείο του μελισσοκόμου.
Ο καπνός ηρεμεί τις μέλισσες γιατί τις εμποδίζει να μυρίσουν τις
φερομόνες συναγερμού που εκκρίνουν οι φύλακες.

*(η φύση μας διδάσκει ότι η ανάπτυξη έρχεται όταν υπάρχουν άφθονα αγαθά και όχι με  λιτότητα. Ας το έχουν αυτό υπόψιν τους οι "εκλεγμένοι άρχοντες" ... )

Μάρτης ο Επικίνδυνος.

Τα μελίσσια μετά την συρρίκνωση του χειμώνα, έχουν ξεκινήσει την πληθυσμιακή τους ανάπτυξη  από τις Αλκυονίδες ημέρες  του Ιανουαρίου, που πάντα συνοδεύονται από κάποιες καλές μέρες του Φεβρουαρίου (ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει).  Ο γόνος που εκκολάπτεται και βγαίνει ως νεογέννητες μέλισσες, αυξάνει απότομα τον πληθυσμό της κυψέλες. 

 

Περισσότερες μέλισσες όμως σημαίνει περισσότερα στόματα που χρειάζονται περισσότερη τροφή.  Έτσι οι προμήθειες του μελισσιού τελειώνουν γρήγορα,  αλλά έξω έχει ξεκινήσει η άνοιξη και η ανθοφορία δίνει άφθονο νέκταρ.  Αν όμως ο Μάρτιος εκείνης της χρονιάς είναι ψυχρός και βροχερός, δεν αφήνει τα μελίσσια να συλλέξουν τροφές, και έτσι το μελίσσι κινδυνεύει με λιμοκτονία.
Η βασίλισσα του μελισσιού που αντιλαμβάνεται την κατάσταση, σταματά την γέννα της και έτσι το μελίσσι καθυστερεί την ανάπτυξή του. 

 

Αριστερά οι μέλισσες διστάζουν να πετάξουν λόγω χαμηλής θερμοκρασίας.
Δεξιά μιά μέλισσα με γύρη στα πόδια έχει παγώσει λίγα εκατοστά πριν την είσοδο
της κυψέλης της.  Το ρητό "το θάρρος σώζει" δεν ισχύει πάντα...

Ο Ασφόδελος δίνει πλουσιοπάροχα το νέκταρ και τη γύρη του, αλλά οι μέλισσες
δεν μπορούν να εκμεταλλευτούν την ανθοφορία του  λόγω ψύχους.

'Άλλη μια χαμένη ανθοφορία !